Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleeğlenceli bir düzen bileğildir. Ahbaplık, sosyete süresince insanoğluın filvaki elbette davrandıklarını bileğil, elbette davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, kendisine uyulmak ve uygulanmak bâtınin vardır. Hak değeri dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene vurmak, maşerî dirimın gerçekleşmesini peylemek icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin önsına kabul edilmesi ve uyulması gereken, mutlak yakınlarında kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle sosyete süresince insanoğluın gidiş ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her zaman mümkündür. “İşte hukuk, insan davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir tertibat, bir bütündür.” İnsan-insan, insan-doğa ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru bâtınin evrensel ilkelerle güvence şeşna tuzakınmasıdır. Ahbaplık, adamlık seviyesi bâtınin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birhayli rey ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, sosyete sözleşmesi, doğa ve insanoğlu olarak belirten içtihatlerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun partner iyiliğini peylemek maksadıyla konulmuş olan ve amme gücüyle desteklenen kaide, kazı ve seçimın bütünüdür. Daha münteşir bir teşhismıyla hukuk, adalete yönelmiş maşerî evetşamma düzenidir. Ahbaplık Söz Medlulı Ahbaplık kelimesi Arapça “kazı” kökünden hasılat ve kazı kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “kazı” kelimesinin çoğkebir “ah’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na gereğince hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun dışında hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet anlamında da kullanılır. Beceri Medlulı Ahbaplık dönemden döneme değişmiş olduğu bâtınin hala doyurucu bir teşhism mimarilamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok kabul edilen teşhismı ise: “Makul bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) bandajlanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak hukuk, kendi süresince kök olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri mevzu meydan kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile devlet yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Bütün Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Ahbaplık, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Temel Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun mirlıca ast dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku diğer toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik devlet aracılığıyla güvenceye tuzakınmış ve cebri yaptırımlara mevla olmasıdır. Ahbaplık kuralları insan davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun paha hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde benzer nitelikteki tüm durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Ahbaplık meydanında yaptırım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek bâtınin kullanılır. Ahbaplık düzenini esenlamayı ve korumayı ammaçlayan yaptırımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları dikilmek bâtınin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, cezaevi ve vakıf cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, parti mantinota; mevhibe hukukunda mevhibe ve kaçakçılık cezaları kabilinden daha bir hukuk dallarında daha bir yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile dayalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; şuuri bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek yahut siyasal içtihatleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan hukuk, genel olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşerî bir evetşamma düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbikî yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşerî dirimı düzenleyip insanoğluın barış ve güvenlik süresince bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Pratik Yarar (Içtimai İhtiyaçların Içinlanması) Hukukun tatbikî amacını, maşerî gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile sosyete süresince canlı insanoğluın, birbirleri ile düşünmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun mimarisından meydana gelen gereksinimlerinı önlamaya çtuzakışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile doğum, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir hukuk düzeni dirimın kök gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanoğlunun saf mimarisına ve bundan gelecek mevrut gereksinimlerine mütenasip olmak zorundadır. Ahbaplık önemli ölçübile, kazançlı gerçeklere bile merbutdır; kazançlı gereksemelara uymalı ve onları önlamalıdır. 3. Hak Ahbaplık bu fonksiyonu ile sınırlı bir tertip şeşna aldığı sosyal gereksinimlerı, özü salt bir denklik düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak hakiki kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak teşhismıyla doğruluk, “bir denklik düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) olmak üzere iki daha bir anlamda kullanılır. Hak haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet anlamında şahsi bir özelliği deyimler. şahıs her zaman haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni toka etmek uğrunda sakır sakır ve bileğkârmez bir çaba gösterir. İşte bu gidiş ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile dayalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk kavramı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği alışveriş biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk meydanında hukuki paha olarak söz konusu olan doğruluk bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Topluluk bâtınindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini bâtınaziz kurallar tümü olarak hukuk, bu bileğerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve istimal etmek durumunda bulunduğuna gereğince, adaletin sonunda, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında doğruluk acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü doğruluk kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm hukuk sistemine ve sistemlerine egemen kâin, nesnel ve salt bir paha niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir sosyete düzenini bâtınerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; gerek bulunan düzeni sahiplenmek, gerekse onu bileğkârtirmeyi meşrulaştırmak bâtınin her zaman adalete mirvurulur. Nesnel ve yasa üstü doğruluk hukukta önmıza müesses hukuk düzenlerinin asli örneği, olması gereken hukuk anlamında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, bulunan hukuk düzenlerinin kendisine mütenasip olup olmadığı açısından bir paha ve kıymetlendirme ölçüsü olabilir. Tekrar bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve aksi önlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon balans süresince olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Alışılagelen olarak tüm hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşamma uyacak, hem bile bu maşerî dirimın barış süresince sürebilmesi bâtınin bir düzen görünümünü esenlamaya çtuzakışacaktır.
